“Από τότε που κουράστηκα να γυρεύω, έμαθα να βρίσκω.
Από τότε που ένας άνεμος μου εναντιώθηκε, ταξιδεύω με όλους τους ανέμους.”
Φρειδερίκος Νίτσε
Στην εποχή μας δεν υπάρχει φιλόσοφος πιο επίκαιρος, πιο καυστικός, πιο αδιάλλακτος και αμφιλεγόμενος από το Νίτσε. Ιδιαίτερα στην Ευρώπη αλλά και σε όλο τον κόσμο ο Νίτσε αποτελεί σήμερα έναν από τους πιο δημοφιλείς και αναγνωρισμένους φιλοσόφους, που όχι μόνο άφησε με τα έργα του ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην ιστορία της φιλοσοφίας αλλά παράλληλα άνοιξε ένα νέο μονοπάτι στο χώρο της φιλοσοφίας και του νου. Η γλώσσα του καυστική, άλλοτε κυνική κατακεραυνώνει το οικοδόμημα των σταθερών, ακλόνητων αξιών της εποχής του και στη θέση τους τοποθετεί ένα νέο σύστημα αξιών. Η σκέψη του προκαλεί, εξοργίζει, αναστατώνει τον κοινό νου, τον συγχύζει και συχνά τροφοδοτεί παρεξηγήσεις αναφορικά με τα λεγόμενα και τα γραπτά του. Ο Γερμανός φιλόσοφος στοχοποιείται αρνητικά και κατηγορείται από τους ομότεχνούς του και μη, ως μηδενιστής, ναζιστής, μισογύνης και αντιχριστιανός.
Η βάση του οικοδομήματος των απόψεων του φιλοσόφου σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τα βήματα της παιδικής και εφηβικής ηλικίας του και ιδιαίτερα καθορίζεται από το αυστηρά χριστιανικό περιβάλλον του πατέρα του, ο οποίος υπήρξε πάστορας. Ως μαθητής στη σχολή Πφόρτα αγαπά τα ελληνικά, τα λατινικά και τη μουσική γράφοντας συνθέσεις. Ως φοιτητής επηρεάζεται εντυπωσιακά από τον Σοπενχάουερ, αφού πρώτα μελετήσει τον κόσμο ως “βούληση και ως παράσταση”. Ο επόμενος άνθρωπος που θα διαδραματίσει σημαίνοντα ρόλο στη ζωή και το έργο του Νίτσε είναι ο μουσικός Ριχάρδος Βάγκνερ, μία σχέση που μέλλει να δοκιμαστεί σκληρά στο μέλλον και να αποδειχθεί επώδυνη και καταστροφική για το φιλόσοφο.
Ταυτόχρονα οι κεφαλαλγίες για το Νίτσε, οι πόνοι στα μάτια (πιθανότατα από χολέρα ή διφθερίτιδα ή κατ’ άλλους μελετητές από σύφιλη), σε συνδυασμό με την κακή κληρονομικότητα της υγείας από τον πατέρα του ταλανίζουν το φιλόσοφο από τα νεανικά του χρόνια αποτελώντας τροχοπέδη στην πορεία της ακαδημαϊκής του καριέρας, την οποία θα εγκαταλείψει ήδη από το 1879. Η αρρώστια κατά το Νίτσε ενέχει ένα προνόμιο οξυδέρκειας, του επιτρέπει να βλέπει καθαρά τι είναι ο Χριστιανός. Από την παραίτησή του και εκ τότε ο φιλόσοφος ξεκινά την περιδιάβασή του στην Ευρώπη και τη συγγραφή των διάσημων έργων του. Ως δάσκαλος της υποψίας ο Νίτσε χαρακτηρίζει τη θρησκεία νέα φύση, όπιον για το λαό και διευκρινίζει με περισσή κυνικότητα ότι έξω από τον εαυτό μας δεν υφίσταται καμία άλλη ηθική. Η θρησκεία για τον ίδιο παραλύει τη βούληση. Ο θάνατος του θεού ‘ου γαρ έρχεται μόνος΄ στη νιτσεική φιλοσοφία. Εν αντιθέσει συντελείται παράλληλα με την εξαφάνιση του ανθρώπου και τη γέννηση του υπερανθρώπου, άρα προϋποθέτει το θάνατο του ανθρώπου.
Με το Θεό νεκρό, ο Υπεράνθρωπος αναλαμβάνει να γεμίσει το ηθικό και ψυχολογικό κενό. Σε όλη τη διάρκεια της ενήλικης ζωής του ο Νίτσε πάλευε με την ανατροφή και την καταγωγή του, καθώς τον προόριζαν για μορφωμένο πάστορα ή ευσεβή καθηγητή. Κάτω από τον ώριμο φιλόσοφο επιβίωνε ο χριστιανισμός που είχε εντυπωθεί στο γιό του πάστορα, κλασική περίπτωση μη σεξουαλικής απώθησης. Συνεπεία τούτου, ο υποτιθέμενος αθεϊσμός του Νίτσε δεν απορρέει από έλλειψη θρησκευτικού συναισθήματος αλλά ο αποκαλούμενος αθεϊσμός του ταυτίζεται με το θάνατο των μέχρι τότε παραδοσιακών και φθαρμένων αξιών. Ο ίδιος προτείνει ένα νέο Θεό, τον υπεράνθρωπο, στη θέση του παλιού Θεού που με τη σειρά του γκρεμίζει. Αυτή η εξύψωση του ανθρώπου στο επίπεδο του Θεού δε μπορεί παρά να βασίζεται στη μεγάλη αγάπη του φιλοσόφου για τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα από ένα ασήμαντο ον να γίνει τα πάντα, να γίνει Θεός, να γίνει το σύμπαν. Ο Νίτσε μετουσιώνεται από έναν πρόωρα επιτυχημένο ακαδημαϊκό σε ένα μοναχικό προφήτη μέσα από το παράδειγμα της πνευματικής ανεξαρτησίας και του θάρρους, που αρχικά του υπέδειξε ο Σοπενχάουερ. Ο ίδιος ο φιλόσοφος όμως απείχε παρασάγγας από το πρότυπο του υπερανθρώπου. Κάτω από την υπερήφανη διδαχή της πόζας του υπερανθρώπου παρέμενε πάντα εν μέρει ο γιος του πάστορα. Στις επιθέσεις του κατά του Χριστιανισμού για τις υπερβολικές νηστείες, τη σεξουαλική αποχή, την απόσυρση στη φύση παρουσίαζε σχεδόν το πορτραίτο του εαυτού του για μία ακόμη φορά ασυνείδητα. Η ασκητική τάση του Νίτσε έφτανε στα όρια του μαζοχισμού. Ο χαρακτήρας ήταν το πεπρωμένο του Νίτσε.
Όσον αφορά στο θέμα της θρησκείας του Χριστιανισμού ο φιλόσοφος ξεχωρίζει τον Ιησού Χριστό από το Χριστιανισμό θεωρώντας ότι οι δυο τους έχουν πολλές κοινές ιδέες. Μάλιστα κατά το Νίτσε ο θάνατος του Χριστού ταυτίζεται με το θάνατο του Χριστιανισμού. Το πρώτο σημείο απόκλισης ανάμεσα στο Νίτσε και το Χριστιανισμό εντοπίζεται στο γεγονός ότι ο Χριστιανισμός απεχθάνεται τον κόσμο που ζούμε, καθώς τον θεωρεί μιαρό και αμαρτωλό αποκόβοντας τον άνθρωπο από την πραγματική του φύση και το αληθινό του περιβάλλον. Ο Χριστιανισμός κατά το Νίτσε δίδει ψεύτικες υποσχέσεις θυσιάζοντας το μη πραγματικό (τον άλλο κόσμο = βασιλεία ουρανών), για το πραγματικό( τον κόσμο που ζούμε). Ούτως ειπείν ο Χριστιανισμός υποβοηθά τον Χριστιανό να υποφέρει από την πραγματικότητα με αποτέλεσμα να καταντά ο ίδιος μία αποτυχημένη πραγματικότητα. Ο Χριστιανός κάνει πολλές θυσίες για τα πιστεύω του, για την εκκλησία αλλά και αυτό ακόμη συνεπάγεται ότι ο κάθε Χριστιανός θυσιάζεται για να διατηρήσει ουσιαστικά το συναίσθημα της δύναμής του. Ο οίκτος είναι ένα προσφιλές συναίσθημα για κάθε πιστό αλλά συνάμα και το πιο ευχάριστο, καθώς του επιτρέπει να μην είναι αρκετά περήφανος και να επιδιώκει μεγάλες κατακτήσεις.”Αλίμονο σε αυτούς που αγαπάνε και δεν έχουν ένα μεγαλείο να στέκεται πάνω από τη συμπόνοια τους, καθώς υπάρχει πάντα μία υπεροψία καλοσύνης που δείχνει σα κακία διακηρύσσει ο φιλόσοφος. Η Φιλοσοφία του Νίτσε μετέρχεται τους καθωσπρεπισμούς και τις μισομασημένες λέξεις αναπτύσσοντας μια αμιγώς φιλοσοφική θεωρία αναφορικά με το θέμα του Χριστιανισμού. Η αλήθεια του Νίτσε για το Χριστιανισμό εντίθεται και διαχέεται σε όλο του το έργο υπερακονίζοντας τον τυπικό χαρακτήρα των μέχρι τότε γραπτών έργων ψαύοντας ταυτόχρονα την αλήθεια μέσα από τα δικά του μάτια.
Βιβλιογραφία
- Νίτσε: Ποιήματα, Εκδόσεις δαμιανός-Στοχασμοί, εκδόσεις Στιγμή-Θεωρία Σκοπού Ζωής, εκδόσεις Δαμιανός.
- Μπενιέ Ζαν-Μισέλ: Ιστορία της νεωτερικής και συγχρονής φιλοσοφίας. Εκδόσεις Καστανιώτης.
- Σόλομον Ρόμπερτ – Κάθλιν Μ.Χίγκινς: Τι είπε στ΄αλήθεια ο Νίτσε. Εκδόσεις Μεταίχμιο.
- Rodgers Nigel-Thompson Mel: Ax αυτοί οι φιλόσοφοι. Εκδόσεις Μεταίχμιο.
- Φέργκουσον Τζον: Νίτσε για πρωινό. Εκδόσεις Κέδρος.
Τον Ιανουάριο του 2020 κυκλοφόρησε το νέο της βιβλίο «Η νιτσεϊκή θεώρηση του Χριστιανισμού”
Μπορείτε να βρείτε το βιβλίο στα πιο κάτω ηλ. βιβλιοπωλεία:
