Ο Οφθαλμολογικός προληπτικός έλεγχος στα βρέφη είναι πολύ σημαντικός αφού μπορεί να αναδείξει σοβαρά προβλήματα που επηρεάζουν τη μετέπειτα ομαλή εξέλιξη της όρασης, ακόμη και τη ζωή.
Ο πρώτος οφθαλμολογικός έλεγχος πρέπει να γίνεται μεταξύ 3-6 μηνών σε τελειόμηνα βρέφη και νωρίτερα σε πρόωρα, αναλόγως της προωρότητας και των συνοδών συμπτωμάτων για έλεγχο της αμφιβληστροειδοπάθειας της προωρότητας.
Ένα από τα πιο σημαντικά σημεία που μπορεί να ελεγχθεί και από τον παιδίατρο αρχικά είναι το κορικό αντανακλαστικό. Ένα παθολογικό αντανακλαστικό με λευκοκορία μπορεί να κρύβει ένα συγγενή καταρράκτη ή ένα ρετινοβλάστωμα τα οποία χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης από τον οφθαλμίατρο.
Άλλες παθήσεις για τις οποίες γίνεται ο προληπτικός έλεγχος είναι η αμβλυωπία-η ανεξήγητη πτώση της όρασης που αποδίδεται σε διάφορα αίτια η οποία όταν αντιμετωπισθεί νωρίς έχει πολύ καλή έκβαση για την ανάπτυξη της όρασης.
Ο στραβισμός-η μη συζυγής κίνηση των οφθαλμών- είναι πάθηση που οφείλεται σε διάφορους παράγοντες και η έγκαιρη διερεύνηση και αντιμετώπιση του αιτίου φέρνει επίσης πολύ καλά αποτελέσματα.
Ο πιο συχνός οφθαλμολογικός κακοήθης όγκος της βρεφικής ηλικίας, το ρετινοβλαστωμα, είναι ακόμη μια πάθηση που πρέπει να διαγνωστεί νωρίς για να υπάρχει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Ο συγγενής καταρράκτης-η θόλωση του κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού-ειδικά όταν εμποδίζει την εισροή φωτός στον αναπτυσσόμενο αμφιβληστροειδή πρέπει να αντιμετωπισθεί αμέσως, συχνά από πολυθεματική ομάδα ειδικών.
Το συγγενές γλαύκωμα είναι η αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης πάνω από το φυσιολογικό. Λόγω της ελαστικότητας των ιστών στη βρεφική ηλικία το μάτι μπορεί να αυξηθεί υπερβολικά σε μέγεθος (βούφθαλμος) ή να παρουσιάζει έντονη δακρύρροια και ερυθρότητα.
Παθήσεις λιγότερο σοβαρές όπως η συγγενής στένωση ή απόφραξη των ρινοδακρυικών πόρων καθώς και άλλες πολύ πιο σπάνιες γενετικές παθήσεις μπορεί να διαγνωστούν σε αυτή την ηλικία.
Η εξέλιξη της όρασης είναι μια διαδικασία που παίρνει χρόνια να ολοκληρωθεί και στα αρχικά στάδια μπορεί να είναι πολύ ευαίσθητες οι ισορροπίες μεταξύ φυσιολογικού και παθολογικού.
Οι μικροί μας ασθενείς δεν είναι σε θέση να εκφραστούν, ενώ ένας απλός έλεγχος μπορεί να είναι σωτήριος για την όραση.