Ισχυρή πεποίθησή σας είναι ότι η ενιαία εκπαίδευση αποτελεί πρωταρχική εκπαιδευτική επιλογή. Τι ακριβώς εισηγείσθε μέσω του νομοσχεδίου της ενιαίας εκπαίδευσης; Τι είναι η ενιαία εκπαίδευση, τί περιλαμβάνει και πώς δύναται να συμβάλει πρακτικά στη βελτίωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος;
Κατ’ αρχάς θα ήθελα να τονίσω ότι το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΠΑΝ) σέβεται και αναγνωρίζει το δικαίωμα φοίτησης όλων των παιδιών στο δημόσιο σχολείο, ανεξαρτήτως αναπηρίας, εθνικότητας, φύλου ή κοινωνικοοικονομικής προέλευσης και επιδιώκει να προσφέρονται ίσες ευκαιρίες μάθησης σε όλα τα παιδιά ανεξαιρέτως.
Είναι γεγονός ότι σε κάθε εκπαιδευτικό σύστημα, η ειδική αγωγή και εκπαίδευση αποτελεί ένα θέμα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αντιμετωπίζεται με ξεχωριστή ευαισθησία, γι’ αυτό και το ΥΠΠΑΝ καταβάλλει σοβαρές και συντονισμένες προσπάθειες, ώστε η εκπαιδευτική του πολιτική να είναι εναρμονισμένη με τις σύγχρονες διεθνείς παιδαγωγικές και κοινωνικές αντιλήψεις. Απώτερος στόχος μας είναι όλα τα παιδιά να έχουν ίσες ευκαιρίες και πρόσβαση σε ποιοτική εκπαίδευση, μαζί με τους/τις συνομήλικούς/συνομήλικές τους. Ως εκ τούτου, μία από τις στρατηγικές επιδιώξεις του ΥΠΠΑΝ, όπως αυτές καταγράφονται στον Στρατηγικό Σχεδιασμό για το 2019-2021, είναι η στήριξη και ενίσχυση κάθε παιδιού με αναγνώριση της διαφορετικότητας. Η πολιτική μας στο θέμα αυτό έχει ως σημεία αναφοράς:
- τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, η οποία κυρώθηκε σε Νόμο το 2011,
- τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού,
- την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αναπηρία (2010-2020) και
- τη Στρατηγική του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Αναπηρία (2017-2023)
Παρά το γεγονός ότι η υφιστάμενη νομοθεσία και οι διαδικασίες που ακολουθούνται αναπροσαρμόστηκαν κατά καιρούς, είναι γενικά παραδεκτό ότι χρειάζονται αναθεώρηση και εκσυγχρονισμό. Προς αυτή την κατεύθυνση εργάζεται συστηματικά το ΥΠΠΑΝ, έχοντας εξασφαλίσει τεχνική βοήθεια από την Υπηρεσία Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων (Structural Reform Support Service) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με σκοπό τη μεταρρύθμιση της νομοθεσίας και των πρακτικών που ακολουθούνται. Ως εκ τούτου, έχει ξεκινήσει η συνεργασία με εμπειρογνώμονες του Ευρωπαϊκού Φορέα για την Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση, ο οποίος θεωρείται ο κατεξοχήν φορέας που ασχολείται με τα θέματα αυτά σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να διαμορφωθεί ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο θα εξυπηρετεί τις ανάγκες όλων των παιδιών. Σκοπός του νομοσχεδίου είναι η δημιουργία νομοθετικού πλαισίου που να εξασφαλίζει ένα εκπαιδευτικό σύστημα χωρίς αποκλεισμούς και να περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο δράσης για την παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης σε όλα τα παιδιά.
Αναμένουμε ότι στο τέλος της προσπάθειας αυτής θα υπάρξει ουσιαστική βελτίωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, αφού η ενιαία εκπαίδευση βασίζεται στην προσέγγιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, υποστηρίζοντας την παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης και την κοινωνική ένταξη των παιδιών, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Η παρακολούθηση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης επικεντρώνεται στην ισότητα για τον εντοπισμό των διακρίσεων, τονίζοντας την κοινή ευθύνη όλων των εμπλεκόμενων φορέων για εφαρμογή της νομοθεσίας.
Παράλληλα, το ΥΠΠΑΝ έχει καταφέρει να εξασφαλίσει πρόσθετη βοήθεια από την Υπηρεσία Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία θα επιτρέψει στους εμπειρογνώμονες του Φορέα να συνεχίσουν τη συνεργασία τους μαζί μας, με σκοπό τη διαμόρφωση και σχετικών Κανονισμών. Το συμβόλαιο της δεύτερης αυτής φάσης έχει ήδη υπογραφεί και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής του είναι 18 μήνες. Ως εκ τούτου, αναμένεται, γύρω στο τέλος του 2020, να έχει ολοκληρωθεί η ετοιμασία τόσο του Νομοσχεδίου όσο και των Κανονισμών, οι οποίοι θα προωθηθούν μαζί στη Βουλή των Αντιπροσώπων για ψήφιση, ικανοποιώντας ένα ακόμα αίτημα που υπέβαλαν οι εμπλεκόμενοι φορείς. Η δεύτερη φάση του έργου, πέραν της ετοιμασίας των Κανονισμών, περιλαμβάνει και την ανάλυση πόρων, ώστε να έχουμε για συνολική εικόνα των διαθέσιμων πόρων, ενώ θα ακολουθηθεί παρόμοια διαδικασία με εκείνη που προηγήθηκε για την ετοιμασία του νομοσχεδίου. Δηλαδή θα προηγηθεί επίσκεψη μελέτης, θα ακολουθήσουν εργαστήρια με όλους τους φορείς στα οποία και θα έχουν ενεργό ρόλο, θα ετοιμαστούν συστάσεις και, τέλος, το προσχέδιο των Κανονισμών.
Με την ευκαιρία αυτή επιθυμώ να σημειώσω ότι το ΥΠΠΑΝ σέβεται όλες τις απόψεις που κατά καιρούς εκφράζονται και καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε να υπάρξει η ευρύτερη δυνατή συναίνεση, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη το καλώς νοούμενο συμφέρον των παιδιών, και δηλώνω εκ νέου την πρόθεσή μας να προχωρήσουμε στον εκσυγχρονισμό του πλαισίου λειτουργίας της Ειδικής Εκπαίδευσης, προσβλέποντας και επιδιώκοντας τη συνέχιση της εποικοδομητικής συνεργασίας με τους εμπλεκόμενους φορείς. Παράλληλα, θεωρώ λογικό και αναμενόμενο να εκφράζονται ανησυχίες και προβληματισμοί για την προωθούμενη αλλαγή, οι οποίοι είναι πλήρως κατανοητοί. Παρόλα αυτά, εκείνο που πρέπει όλοι να αντιληφθούμε είναι ότι η προτεινόμενη μεταρρύθμιση αποτελεί μια εξελισσόμενη διαδικασία που χρειάζεται χρόνο για να γίνει πλήρως αποδεκτή και να εφαρμοστεί, ενώ οι αλλαγές δεν γίνονται από τη μια ημέρα στην άλλη. Επομένως, θα απαιτηθεί μια περίοδος προετοιμασίας και προσαρμογής για τη μετάβαση στο σύστημα της ενιαίας εκπαίδευσης, διασφαλίζοντας από τη μια την κατάρτιση και ενδυνάμωση όλων των επαγγελματιών της εκπαίδευσης και από την άλλη την παρακολούθηση της δυνατότητας των σχολείων να ανταποκρίνονται στις ανάγκες όλων των παιδιών. Αποτελεί κοινή πεποίθηση ότι όλοι κι όλες στοχεύουμε στη δημιουργία ενός εκπαιδευτικού συστήματος, χωρίς αποκλεισμούς, που να ευθυγραμμίζεται περισσότερο με τις προτεραιότητες σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και προς αυτή την κατεύθυνση θα εργαστούμε συστηματικά, μεθοδικά και οργανωμένα, ώστε να το πετύχουμε, πρώτα και κύρια, προς όφελος των παιδιών μας.
Μετά την πρόσφατή εισροή μεταναστών στην Κύπρο διαπιστώθηκε το φαινόμενο ότι σε ορισμένες σχολικές αίθουσες ο αριθμός των μεταναστών –μαθητών υπερτερούσε έναντι του αριθμού των Κυπρίων μαθητών. Στην πολυπολιτισμική εποχή που ζούμε κάτι τέτοιο αποτελεί ένα σύνηθες φαινόμενο, ειδικά τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο θεωρείτε ότι το παιδαγωγικό σύστημα της Κύπρου διαθέτει ένα ευέλικτο πρόγραμμα προκειμένου να υποστηρίξει μια τέτοια κατάσταση; (Επί παραδείγματι στο Φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα οι μετανάστες – μαθητές προτού φοιτήσουν σε κανονικές τάξεις, συμμετέχουν σε ομάδες προσανατολισμού, ώστε να εντοπιστούν οι μαθητικές τους ικανότητες και κατόπιν να ενταχθούν στην τάξη με τους υπόλοιπους μαθητές. Επιπρόσθετα, τα σχολεία με αυξημένη μεταναστευτική ροή λαμβάνουν μεγαλύτερη χρηματοδότηση και δέχονται ενισχυμένη και εξειδικευμένη εκπαιδευτική στήριξη, ούτως ώστε να επιτυγχάνεται ο σεβασμός στα δικαιώματα των μαθητών στη μάθηση αλλά και στη θρησκεία και την κουλτούρα τους.) Κάτι αντίστοιχο δε φαίνεται να έγινε στην Κύπρο. Στο πλαίσιο εφαρμογής του νομοσχεδίου για την ενιαία εκπαίδευση προβλέπεται κάτι τέτοιο, όχι μόνο για τους μαθητές – μετανάστες αλλά και για παιδιά που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες, σωματική ή νοητική στέρηση ή παιδιά ευάλωτων ομάδων πληθυσμού;
Όντως, όπως δείχνουν και τα στατιστικά στοιχεία, η εισροή μεταναστών στην Κύπρο έχει αυξηθεί. Γι’ αυτό και τα σχολεία μας υποδέχονται μεγαλύτερους αριθμούς παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία στις τάξεις τους. Το ΥΠΠΑΝ φροντίζει, μέσω ολοκληρωμένης πολιτικής και στοχευμένων δράσεων, ώστε η εκπαίδευση των παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία να είναι αποτελεσματική, για το καλό όλων των παιδιών.
Συγκεκριμένα, το ΥΠΠΑΝ έχει προχωρήσει στη σύσταση Διατμηματικής Επιτροπής, έχει εκπονήσει και ανακοινώσει πολιτική για το θέμα, ανέπτυξε σχετικό Σχέδιο Δράσης, προσφέρει ολόχρονα επιμορφώσεις στους εκπαιδευτικούς, προσφέρει ηλεκτρονικό και έντυπο εκπαιδευτικό υλικό σε μαθητές/μαθήτριες και εκπαιδευτικούς, ενώ, παράλληλα, αξιολογεί και παρακολουθεί την εφαρμογή της όλης πολιτικής.
Επιπρόσθετα, με τη βοήθεια εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ), το ΥΠΠΑΝ προωθεί βελτιώσεις κατά τη φάση υποδοχής των παιδιών αυτών, ώστε να ακολουθούν εντατικό πρόγραμμα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας κατά τη φοίτησή τους στο σχολείο. Η μελέτη άλλων ευρωπαϊκών συστημάτων καταδεικνύει ότι οι δράσεις μας στην Κύπρο είναι παράλληλες με αυτές άλλων χωρών, ενώ και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε είναι παρόμοιες. Αυτό ειδικά το διάστημα, στη βάση των εισηγήσεων της ΕΕ, ενδυναμώνουμε τις καλές πρακτικές που ήδη εφαρμόζουμε και ακολουθούμε ένα μοντέλο το οποίο προσιδιάζει περισσότερο στα δεδομένα του δικού μας εκπαιδευτικού συστήματος, για να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα για όλα τα παιδιά. Σε αυτό το πλαίσιο, τα σχολεία, στα οποία φοιτούν μεγαλύτεροι αριθμοί παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία, δέχονται περισσότερη στήριξη σε θέματα επιμόρφωσης, πόρων και υλικού, ενώ συμμετέχουν και σε προγράμματα τα οποία επιτρέπουν στήριξη από άλλους φορείς (π.χ. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και άλλους). Παράλληλα, αριθμός σχολείων συμμετέχει επίσης στο Πρόγραμμα Δράσεις Σχολικής και Κοινωνικής Ένταξης (ΔΡΑ.Σ.Ε.) που συγχρηματοδοτείται από διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ, στο πλαίσιο του οποίου παρέχονται επιπρόσθετα μέτρα στήριξης.
Όσον αφορά στο νομοσχέδιο για την ενιαία εκπαίδευση, όπως έχει προταθεί από τους εμπειρογνώμονες του Ευρωπαϊκού Φορέα για την Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση, αυτό καλύπτει όλα ανεξαιρέτως τα παιδιά, περιλαμβανομένων των παιδιών που ανήκουν σε ευάλωτες και ειδικές ομάδες πληθυσμού ή των παιδιών που βιώνουν φραγμούς στη μάθηση, ως αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασής τους με το περιβάλλον, και για τα οποία απαιτείται η επιπρόσθετη στήριξή τους στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Επομένως, με βάση το προτεινόμενο νομοσχέδιο, στις ευάλωτες και ειδικές ομάδες μαθησιακού πληθυσμού συγκαταλέγονται:
Ως εκ τούτου, με το νέο νομοσχέδιο, εξυπηρετούνται, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, οι ανάγκες όλων των μαθητών, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στη μαθησιακή διαδικασία. Συγκεκριμένα, αυτό που προνοεί το προτεινόμενο νομοσχέδιο είναι ότι θα παρέχεται σε όλα τα παιδιά η κατάλληλη εκπαίδευση και στήριξη, προσαρμοσμένη στις ατομικές τους ανάγκες.
Αναφερθήκαμε πριν στο εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας, που όπως πολύ καλά γνωρίζετε αποτελεί το ιδανικότερο εκπαιδευτικό σύστημα όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά παγκοσμίως. Θα ήταν εφικτό να αξιοποιήσουμε και να αφομοιώσουμε κάποια στοιχεία του στο Κυπριακό εκπαιδευτικό σύστημα; (Για όσους αναγνώστες δε γνωρίζουν, το εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας περιλαμβάνει: άριστες κτιριακές εγκαταστάσεις, ευνοεί τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών, έχει λιγότερες ώρες διδασκαλίας και εργασίας στο σπίτι, άριστα εκπαιδευμένο διδακτικό προσωπικό, δίχρονη προσχολική εκπαίδευση υψηλών προδιαγραφών, ο χρόνος παιχνιδιού και διαλείμματος είναι ιερός, δεν υπάρχουν βαθμολογίες, οι μαθητές δουλεύουν σε μικρές ομάδες, τα σχολεία παρέχουν φαγητό και υγειονομική περίθαλψη, το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι σεβαστό και υψηλά αμειβόμενο, υπάρχει καινοτόμα χρήση τεχνολογίας κ ά. Και να φανταστεί κάποιος ότι τα πράγματα στο εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας ήταν τελείως διαφορετικά πριν το 1963, μέχρι που οι Φινλανδοί επέλεξαν συνειδητά τη δημόσια εκπαίδευση στο πλαίσιο οικονομικής ανάκαμψης της χώρας.)
Το εκπαιδευτικό μας σύστημα επιδέχεται αλλαγών με στόχο τη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Η πολυεπίπεδη μεταρρύθμιση που επιχειρείται -μέσω της αναδιαμόρφωσης των Αναλυτικών και της αναθεώρησης των Ωρολογίων Προγραμμάτων, καθώς και μέσω των προσπαθειών για εφαρμογή ενός νέου Συστήματος Αξιολόγησης του Εκπαιδευτικού Έργου και των Εκπαιδευτικών και του Ενιαίου Συστήματος Αξιολόγησης Μαθητή/Μαθήτριας- συμβάλλει στην επίτευξη αυτού του στόχου.
Παράλληλα, το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει και πολλά θετικά στοιχεία, τα οποία πρέπει να αναδείξουμε και να αξιοποιήσουμε: το καταρτισμένο εκπαιδευτικό προσωπικό μας, αλλά και η αυξημένη συμμετοχή των εκπαιδευτικών μας σε δράσεις επιμόρφωσης, όπως τεκμηριώνεται και από διεθνείς έρευνες, μας κάνει αισιόδοξους για την αναγκαία αλλαγή που θα φέρει και τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Όσον αφορά στο φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα, αυτό, όπως και άλλα πετυχημένα εκπαιδευτικά συστήματα, τυγχάνουν διαχρονικής μελέτης από το ΥΠΠΑΝ και, όπου και όταν είναι δυνατόν, καλές πρακτικές υιοθετούνται, όπως π.χ. η καλλιέργεια ψηφιακών δεξιοτήτων από το Δημοτικό, η διδασκαλία του μαθήματος «Αγωγή Ζωής» κ.ά. Τονίζεται ότι οι πολιτικές και πρακτικές που υιοθετούμε συνάδουν πάντοτε με τις ιδιαιτερότητες της χώρας και το δικό μας εκπαιδευτικό συγκείμενο, γιατί μόνο με αυτό τον τρόπο η εφαρμογή τους μπορεί να καταστεί επωφελής για τους μαθητές/μαθήτριες μας.
Ένα σημαντικό ποσοστό των παιδιών που φοιτούν στη μέση εκπαίδευση δε γνωρίζουν επαρκώς ορθογραφία, ούτε είναι σε θέση να χειρίζονται με άνεση την επίσημη ελληνική γλώσσα και ειδικά στον γραπτό λόγο, αν και είναι η μητρική τους γλώσσα. Τρανταχτή απόδειξη της άνωθεν διαπίστωσης αποτελούν και οι απογοητευτικές επιδόσεις των υποψηφίων στις παγκύπριες εξετάσεις, στο μάθημα των Νέων ελληνικών. Μάλιστα σχετική παρέμβαση έκανε και ο καταξιωμένος γλωσσολόγος κ. Μπαμπινιώτης. Ποιά είναι τα σχόλια σας αναφορικά με την προαναφερόμενη θλιβερή διαπίστωση;
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η εκμάθηση της Γλώσσας είναι μια ενεργητική και διαρκής διαδικασία, η οποία δεν περιορίζεται στα όρια του σχολικού περιβάλλοντος. Παρόλα αυτά, ως ΥΠΠΑΝ οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για τη βελτίωση των όποιων αρνητικών αποτελεσμάτων.
Για τον λόγο αυτό, στο πλαίσιο της αναδόμησης των Αναλυτικών Προγραμμάτων για τα Νέα Ελληνικά (Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας) Μέσης Εκπαίδευσης που ολοκληρώθηκε πρόσφατα, αποδίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη τόσο του προφορικού όσο και του γραπτού λόγου των μαθητών/μαθητριών και των συναφών δεξιοτήτων, περιλαμβανομένης και της ορθογραφίας.
Παράλληλα, στα Αναλυτικά Προγράμματα Νέων Ελληνικών επιδιώκεται συστηματικά και μεθοδικά, με συγκεκριμένους δείκτες επιτυχίας και επάρκειας, ο γραμματισμός των μαθητών/μαθητριών, μέσω της επικοινωνιακής προσέγγισης και άλλων σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας. Εφαρμόζεται, επίσης, συστηματικά η διαφοροποίηση της διδασκαλίας, εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν βρίσκονται όλοι οι μαθητές μιας τάξης στο ίδιο επίπεδο γλωσσικής ετοιμότητας.
Εκτός από τη συστηματική διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος, το ΥΠΠΑΝ, δίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στη βελτίωση της χρήσης της Ελληνικής Γλώσσας, έχει ήδη προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες όπως:
α) Εδώ και δύο χρόνια έχει συσταθεί στο Υπουργείο Διατμηματική Επιτροπή για την Ανάπτυξη της Φιλαναγνωσίας στο Σχολείο και στην Κοινωνία, δεδομένου ότι αναγνωρίζεται η θετική συμβολή της φιλαναγνωσίας στη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού (εκτός των πολλών άλλων ωφελειών που αυτή έχει). Οι οδηγίες που έχουν δοθεί σε αυτή την Επιτροπή είναι να επιδιώξει τη συστηματική, ευχάριστη και πολύμορφη εξοικείωση του συνόλου των μαθητών/μαθητριών μας με τον γραπτό λόγο και την ανάγνωση, με την ανάπτυξη των κατάλληλων δράσεων, τόσο κεντρικά όσο και σε επίπεδο σχολικών μονάδων. Η ανάπτυξη, επομένως, της φιλαναγνωσίας είναι βέβαιο ότι έχει ευεργετικά αποτελέσματα σε όλους τους τομείς της γλωσσικής ανάπτυξης, περιλαμβανομένης της ορθογραφίας.
β) Από το σχολικό έτος 2016-2017 το Υπουργείο μας έχει καθιερώσει Δεκαπενθήμερο Ελληνικής Γλώσσας, με στόχους, αφενός να προβάλλει τη Γλώσσα ως αξία στην ευρύτερη κοινωνία και, αφετέρου, να παρέχει ευκαιρίες επιμόρφωσης στους εκπαιδευτικούς μας από εγνωσμένου κύρους γλωσσολόγους και άλλους ειδικούς, με σκοπό τη διαρκή ενημέρωσή τους για τη διδακτική του γλωσσικού μαθήματος και την αναβάθμιση της αποτελεσματικότητας της διδασκαλίας. Στο πλαίσιο του Δεκαπενθήμερου Ελληνικής Γλώσσας, οι μαθητές/μαθήτριες έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν και να ευαισθητοποιηθούν γύρω από τη γλώσσα ως αξία και ως κώδικα επικοινωνίας με διάφορες εκδηλώσεις, δράσεις και διαγωνισμούς.
Με όλα τα πιο πάνω επιδιώκεται σε συστηματική βάση η συνεχής βελτίωση (ποιοτική και ποσοτική) των μαθησιακών αποτελεσμάτων στο μάθημα των Νέων Ελληνικών. Είμαστε αισιόδοξοι ότι οι πιο πάνω στοχευμένες ενέργειες θα αποδώσουν καρπούς.
Σε σχέση με την προηγούμενη ερώτηση, πολλοί εκπαιδευτικοί, γλωσσολόγοι και φιλόσοφοι εισηγούνται τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και φιλοσοφίας και στη Δημοτική εκπαίδευση. Ας λάβουμε σοβαρά υπόψη ότι έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι τα παιδιά αξιοποιούν την ίδια έμφυτη δεξιότητα που χρησιμοποιούν πχ για να κατανοήσουν το Χάρι Πότερ με εκείνη που χρησιμοποιούν για να συλλάβουν τον Πλάτωνα. Ποιά είναι η άποψη σας;
Γίνονται κατά καιρούς πολλές εισηγήσεις για διάφορες θεματικές που θα μπορούσαν να ενταχθούν στο πρόγραμμα της Δημοτικής Εκπαίδευσης. Αυτό που θέλω εδώ να σημειώσω είναι ότι έχουν πρόσφατα αναδιαμορφωθεί τα Αναλυτικά Προγράμματα της Δημοτικής Εκπαίδευσης, τα οποία είναι καλά μελετημένα -αφού η αναδιαμόρφωση έγινε στη βάση τόσο εξωτερικής αξιολόγησης όσο και ανατροφοδότησης που δινόταν από εκπαιδευτικούς καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς 2015-2016- και προσφέρουν στους μαθητές/μαθήτριές μας όλα τα εφόδια που χρειάζονται για να προχωρήσουν με την εκπαίδευσή τους.
Ως εκ τούτου, στόχος μας στο ΥΠΠΑΝ τη δεδομένη στιγμή δεν είναι να εντάξουμε νέες θεματικές στο Αναλυτικό Πρόγραμμα της Δημοτικής Εκπαίδευσης, αλλά να ενισχύσουμε τις δεξιότητες και ικανότητες των μαθητών μας. Προς αυτή την κατεύθυνση ετοιμάστηκε Πρόταση για τη διαμόρφωση Ενιαίου Συστήματος Αξιολόγησης Μαθητή/Μαθήτριας.
Το νέο Σύστημα Αξιολόγησης συνάδει με τις σύγχρονες παιδαγωγικές αρχές αξιολόγησης που εστιάζουν στον εντοπισμό των αδυναμιών, στην άμεση ανατροφοδότηση, στην ενίσχυση, την ανάπτυξη και την πρόοδο των μαθητών/μαθητριών. Παράλληλα, αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για τους/τις εκπαιδευτικούς, ώστε να αναλαμβάνουν στοχευμένες παρεμβάσεις για βελτίωση της ποιότητας της διδασκαλίας και των μαθησιακών αποτελεσμάτων.
Το Ενιαίο Σύστημα Αξιολόγησης Μαθητή/Μαθήτριας υιοθετήθηκε για τη Δημοτική Εκπαίδευση από τον περασμένο Ιούνιο, με τη σύμφωνη γνώμη όλων των εμπλεκομένων και ιδιαίτερα των εκπαιδευτικών, οι οποίοι καλούνται να το εφαρμόσουν στην πράξη.
Πιστεύετε ότι το διδακτικό προσωπικό της Κύπρου είναι άριστα καταρτισμένο ως οφείλει να είναι, υπηρετώντας τον ιερό θεσμό της παιδείας; Διαθέτουν όλοι οι εκπαιδευτικοί μεταπτυχιακές σπουδές και άρτια παιδαγωγική κατάρτιση; Δε θα έπρεπε να ισχύουν πιο αυστηρά κριτήρια επιλογής για την πρόσληψη των εκπαιδευτικών; Για παράδειγμα ένας βασικός τρόπος πρόσληψης των εκπαιδευτικών αποτελεί ο “απαρχαιωμένος” κατάλογος των εκπαιδευτικών και ένα μικρό ποσοστό μόνο διορίζεται τελευταία με εξετάσεις. Ποιός είναι κατά τη γνώμη σας ο ιδανικότερος τρόπος πρόσληψης και εκπαίδευσης του διδακτικού προσωπικού, ώστε να ανταποκρίνεται επάξια στα καθήκοντά του;
Όπως τεκμηριώνεται και από τις διεθνείς έρευνες (π.χ. TALIS), οι εκπαιδευτικοί στην Κύπρο είναι αρκετά καταρτισμένοι, ενώ μεγάλο ποσοστό τους διαθέτει και μεταπτυχιακά προσόντα. Παράλληλα, αξιοσημείωτη είναι η διάθεσή τους για συνεχή επιμόρφωση και επαγγελματική ανάπτυξη, πολλές φορές όμως μη συνδεδεμένη με την ανάγκη για βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων των μαθητών τους. Το γεγονός ότι αφενός οι εκπαιδευτικοί στην Κύπρο έχουν ένα ακαδημαϊκό προφίλ που είναι υψηλό και αφετέρου έχουν διάθεση για συνεχή επιμόρφωση, μας χαροποιεί ιδιαίτερα γιατί η προσπάθεια του ΥΠΠΑΝ να υλοποιήσει, μέσω των εκπαιδευτικών, αλλαγές, γίνεται πιο εύκολη.
Τα τελευταία χρόνια, από το 2017, υιοθετήθηκε στην Κύπρο η πρόσληψη εκπαιδευτικών, όχι μόνο από τον κατάλογο διοριστέων, αλλά και μέσω εξετάσεων. Απώτερος στόχος είναι σε μερικά χρόνια να εισέρχονται στο επάγγελμα μόνο άτομα που περνούν τις εξετάσεις. Η βελτίωση του τρόπου εισδοχής των εκπαιδευτικών, μέσω εξετάσεων, συνδέεται με τη βελτίωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, ευρύτερα.
Ανεξάρτητα από τον τρόπο εισδοχής, το ΥΠΠΑΝ προσφέρει πολλές ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης σε όλους τους εκπαιδευτικούς, ανάλογα με τις επιμορφωτικές ανάγκες τους, ώστε να βελτιωθούν και να στηρίξουν καλύτερα τους μαθητές τους. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το ΥΠΠΑΝ, υλοποιεί μέσω του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, την πολιτική για την Επαγγελματική Μάθηση των Εκπαιδευτικών, η οποία έτυχε αξιολόγησης από εμπειρογνώμονες της ΕΕ με θετικά αποτελέσματα.
Σας ευχαριστώ από καρδιάς για την παραχώρηση της συνέντευξης και εύχομαι καλή επιτυχία στο δύσκολο έργο που έχετε αναλάβει.
Στέλλα Τζιμπιλή,
Εκπαιδευτικός-φιλόλογος
