Μήπως τον τελευταίο καιρό νιώθετε συνεχώς κουρασμένος και χωρίς ενέργεια, αποφεύγετε ανάληψη ευθυνών ή νέων καθηκόντων στη δουλειά ή στο σπίτι, αναβάλετε δουλειές που πρέπει να γίνουν ή σας παίρνει πολύ περισσότερο χρόνο να τις ολοκληρώσετε; Μήπως αρχίσατε να απομονώνεστε από συναδέλφους, φίλους και οικογένεια ή ξεσπάτε συχνά πάνω τους; Μήπως δουλεύετε όλο και περισσότερες ώρες πηγαίνοντας νωρίτερα στη δουλειά, φεύγοντας όλο και αργότερα, παίρνοντας δουλειά στο σπίτι ή δουλεύοντας και το σαββατοκύριακο; Τότε ίσως το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης να είναι κάτι που σας αφορά.
Τον περασμένο Μάιο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέταξε το Burnout ως ένα “εργασιακό φαινόμενο” στο Διεθνές Σύστημα Ταξινόμησης Παθήσεων ICD-11 και έθεσε ως προτεραιότητα τη θέσπιση τεκμηριωμένων κατευθυντήριων οδηγιών για την ψυχική υγεία στο εργασιακό περιβάλλον.
Το Burnout προκύπτει από χρόνιο στρες στην εργασία και χαρακτηρίζεται από τρεις κύριες παραμέτρους.
- Αισθήματα συναισθηματικής, πνευματικής και σωματικής εξάντλησης
- Ψυχική αποστασιοποίηση από το αντικείμενο της εργασίας ή αρνητική και κυνική προσέγγιση σε ό,τι σχετίζεται με την εργασία
- Μειωμένη επαγγελματική απόδοση
Τα πρώτα σημάδια μπορεί να μοιάζουν με συμπτώματα κατάθλιψης και αύξηση ανθυγιεινών συνηθειών όπως αύξηση καπνίσματος και αλκοόλ για να ανταπεξέλθει κάποιος στο στρες, κακή δίαιτα, αύξηση κατανάλωσης ζάχαρης και γλυκών, μειωμένη άσκηση, αύξηση της διάρκειας ενασχόλησης με το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κ.ά.
Προοδευτικά έρχεται η κόπωση και η μειωμένη απόδοση στην εργασία, η μειωμένη ικανότητα να εμπλακεί κάποιος και να απολαύσει μικρά καθημερινά πράγματα στη ζωή , η τάση για απογοήτευση στην εργασία και το συναισθηματικό μούδιασμα ή η αποστασιοποίηση από δραστηριότητες και ανθρώπους που το άτομο αγαπούσε. Μπορεί να συνυπάρχουν και σωματικά συμπτώματα όπως συχνοί πονοκέφαλοι ή μυϊκοί πόνοι, αλλαγές στον ύπνο και στο σωματικό βάρος ή καταπόνηση του ανοσοποιητικού συστήματος και συχνές ιώσεις.
Ενώ τα περισσότερα συμπτώματα θα μπορούσαν να θυμίζουν αγχώδεις διαταραχές, ωστόσο στο άγχος συνήθως υπάρχει υπερεμπλοκή με δραστηριότητες και αρκετά ενεργά συναισθήματα σε αντίθεση με τη μειωμένη δραστηριότητα και την παραίτηση που υπάρχει στο Burnout.
Προσωπικότητες που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο είναι αυτές που έχουν στοιχεία τελειομανίας, ανταγωνιστικότητας, απαισιοδοξίας και δύσκολα αναθέτουν σε άλλους καθήκοντα λόγω της ανάγκης τους να τα έχουν όλα υπό το δικό τους έλεγχο.
Εργασιακό περιβάλλον με υψηλό φόρτο εργασίας, χωρίς αναγνώριση ή ανταμοιβή της προσπάθειας των εργαζομένων, με ασαφείς προσδοκίες και μονότονο τρόπο εργασίας αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης του συνδρόμου ειδικά αν δεν υπάρχουν αξίες, προοπτικές και όραμα.
Αν νιώθετε ότι μπορεί ήδη να βρίσκεστε σε Burnout, θα πρέπει να επισκεφθείτε έναν ψυχίατρο με εμπειρία στην επαγγελματική εξουθένωση κυρίως για να αποκλείσει ότι πάσχετε από κατάθλιψη, αγχώδη διαταραχή ή κάποιο άλλο σωματικό νόσημα.
Η πρόληψη και η θεραπεία του Burnout δε χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή ούτε ψυχοθεραπεία αλλά αλλαγή του τρόπου ζωής και διαφορετική προσέγγιση της εργασίας. Απαραίτητα είναι η φυσική άσκηση και ισορροπημένη διατροφή, ο επαρκής ύπνος, διαλείμματα χαλάρωσης μέσα στην ημέρα, καθημερινά διαλείμματα αποσύνδεσης από την τεχνολογία και ανάπτυξη πιο δημιουργικών πτυχών στην εργασία και στο σπίτι. Είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να βρείτε νόημα σε αυτό που κάνετε στην εργασία σας πχ βοηθώντας κόσμο, εστιάζοντας στα θετικά της συγκεκριμένης θέσης, περνώντας χρόνο με τους συναδέλφους συζητώντας ή κάνοντας αστεία κλπ. Επίσης σημαντικό είναι να υπάρχει ισορροπία μεταξύ δουλειάς και προσωπικής ζωής. Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί και χρόνος εκτός εργασίας όπως διακοπές, αναρρωτική άδεια ή μεγαλύτερα διαστήματα με άδεια άνευ απολαβών.
Το βασικότερο όλων είναι να ιεραρχήσετε τις υποχρεώσεις σας και να μην έχετε υπερβολικές απαιτήσεις από τους εαυτούς σας.
Αν νιώθετε ότι βρίσκεστε κοντά στο Burnout, κάντε ένα διάλειμμα, σκεφτείτε τι μπορεί να πηγαίνει λάθος και επαναπροσδιορίστε τον τρόπο που εργάζεστε, τον τρόπο που σχετίζεστε με τους ανθρώπους στην εργασία σας και στην προσωπική σας ζωή, τους στόχους σας και αν χρειάζεται ολόκληρη τη ζωή σας!
