‘Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον» … οι κοινωνικές μας όμως δεξιότητες δεν είναι απόλυτα έμφυτες αλλά μαθαίνονται. Τα παιδιά μαθαίνουν παρατηρώντας τους γύρω τους και τείνουν να επαναλαμβάνουν τις συμπεριφορές που βλέπουν ότι έχουν θετική ανταπόκριση από τους άλλους.
Με τον όρο «κοινωνικές δεξιότητες» εννοούμε κάθε δεξιότητα που επιτρέπει στο άτομο να αλληλεπιδρά και να επικοινωνεί επιτυχημένα με τους γύρω του. Σε αυτές ανήκουν, για παράδειγμα, η ικανότητα διατήρησης βλεμματικής επαφής, της εστίασης προσοχής στο συνομιλητή, η ενεργητική ακρόαση, η αναμονή της σειράς μας για να πάρουμε το λόγο ή να παίξουμε, η αναζήτηση βοήθειας, η διαπραγμάτευση, η επίλυση συγκρούσεων, η φιλοφρόνηση και ο έπαινος προς τους άλλους, η ικανότητα ελέγχου των παρορμήσεων κ.α.
Πώς μπορούν λοιπόν να μαθευτούν και να ενισχυθούν οι κοινωνικές δεξιότητες;
Μεγάλο μέρος τους μαθαίνεται στα πλαίσια του σχολείου. Από την πρώτη μέρα τα παιδιά βρίσκονται σε ένα πλαίσιο με συνομηλίκους και ενηλίκους και καλούνται να μάθουν να επικοινωνούν μαζί τους, συχνά μέσα από δοκιμή και λάθος! Τελειώνοντας όμως το σχολείο και η συναναστροφή με τους συμμαθητές είναι σημαντικό να υπάρχουν και άλλα ερεθίσματα και ευκαιρίες για ενίσχυση των δεξιοτήτων αυτών.
Μπορείτε επιπρόσθετα να οργανώσετε ευκαιρίες για κοινωνική αλληλεπίδραση ώστε να βρίσκεται το παιδί με άτομα της ηλικίας του. Όταν βρίσκεστε στη συνθήκη ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΤΕ τη συμπεριφορά του. Μιλάει μαζί τους, επιδιώκει να παίξει μαζί τους ή προτιμά το μοναχικό παιχνίδι, λύνει τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν πχ αν θέλουν το ίδιο παιχνίδι ή αν κάποιο παιχνίδι χαλάσει; Συλλέγοντας τις πληροφορίες αυτές, θα έχετε έπειτα την ευκαιρία να συζητήσετε μαζί του και να το βοηθήσετε να «δει» μέσα από τα μάτια σας τη συμπεριφορά του. Κάντε σενάρια μαζί του και προσπαθήστε να βρείτε μαζί την καταλληλότερη αντίδραση.
Πέρα από τις ευκαιρίες για κοινωνικοποίηση με παιδιά της ηλικίας του στην ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων βοηθάει και η συναναστροφή με τους μεγάλους. Όταν βλέπουν εσάς να είστε με φίλους ή απλούς γνωστούς δίνετε το μοντέλο το οποίο μπορεί το παιδί να ακολουθήσει.
Μην ξεχνάτε ότι τα παιδιά παρατηρούν. Εαν σας βλέπει ντροπαλούς και διστακτικούς στη συναναστροφή σας με τους αγνώστους που συναντάτε είναι πολύ πιθανό να είναι και το ίδιο το παιδί διστακτικό στην πρώτη επαφή με νέους ανθρώπους. Δεν το κάνει από μίμηση καθαρά. Βλέποντας τη συναισθηματική σας κατάσταση το παιδί, από τη βρεφική κιόλας ηλικία, προσπαθεί να την ερμηνεύσει. Όταν σας βλέπει φοβισμένο θεωρεί ότι υπάρχει κινδυνος και μπορεί να νιώσει επίσης άγχος ή φόβο. Όταν σας βλέπει χαλαρό θεωρεί ότι η συνθήκη είναι εντάξει και μπορεί να χαλαρώσει και το ίδιο.
Τέλος, προσπαθήστε, όσο ανεπιθύμητη κι αν είναι η συμπεριφορά του παιδιού σας, να μην το προσβάλετε με αρνητικούς χαρακτηρισμούς μπροστά σε άλλους. Προτιμήστε να του αναφέρετε το παράπτωμα του όταν θα είστε μόνοι σας και οπωσδήποτε να του προτείνετε τι θα μπορούσε να είχε κάνει αντί για αυτό που έκανε!
